Skip to main content

Autor: Marco Boshoven

Oesterbank

Pazifische Auster

Wissensdatenbank

Wissenschaftlicher Name: Crassostrea gigas (manchmal auch Magallana gigas) 
Familie: Ostreidae, die Familie der Austern 
Größe: durchschnittlich 10-15 cm, in Ausnahmefällen bis zu 30 cm. 
Verbreitung: fast weltweit 
Status: nicht bedroht 

Weitere Informationen

SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

  • Oesterbank

Äußere Merkmale

Die Pazifische Auster ist ein längliches zweischaliges Schalentier. Zweischalig bedeutet, dass die Auster zwei Muschelklappen hat, genau wie eine Muschel. Die Schalen sind eine Farbmischung aus verschiedenen Weiß- und Grautönen. Bei einer erwachsenen Auster ist die untere Schale gewölbt und tiefer als die obere Schale. Die Schalen sind unregelmäßig geformt und weisen Kanten und Rillen auf. Manchmal findet man auf den Schalen der Pazifischen Auster Seepocken; das sind kleine krebsartige Tiere in einem robusten weißen Haus. Sind Sie schon einmal einer Pazifischen Auster begegnet? Oder haben Sie vielleicht schon eine gegessen

Die Pazifische Auster wächst von April bis Oktober. Von November bis März wächst die Auster nicht und kann sogar kleiner werden[8]. Das ist auf die Wassertemperatur zurückzuführen. Sie bevorzugt Temperaturen zwischen 11 und 34 Grad. Auch filtert sie in den wärmeren Monaten eine größere Menge Nahrung aus dem Wasser als in den Wintermonaten[8].

Wussten Sie, dass...

...eine Auster bis zu 20 Jahre alt werden kann? [8] 

Austern haben Wachstumsringe, genau wie Bäume. Es ist jedoch nicht einfach, diese genau abzulesen und genau zu erkennen, wie alt eine Auster ist [*].  

Groei van Japanse Oester

Eine Pazifische Auster besteht aus den folgenden Teilen [8]:  

  • Zwei Muschelklappen 
  • Kiemen 
  • Mantel 
  • Maul 
  • Maulklappen 
  • Scharnier 
  • Keimdrüse 
  • Herz 
  • Schließmuskel 
  • Anus 

      Verbreitung und Status

      Die Pazifische Auster stammt aus Japan. Das Tier ist aber auch in Korea heimisch. Die Pazifische Auster gedeiht in kalten Gewässern und wird häufig in der Aquakultur verwendet. Unter Aquakultur versteht man die Zucht von Wasserpflanzen und -tieren. Im letzten Jahrhundert führten Menschen die Spezies in mehrere Länder ein, darunter in das Vereinigte Königreich, die Vereinigten Staaten, Irland, Australien und die Niederlanden, um nur einige zu nennen.  

      Obwohl sie nur für die Aquakultur als Ersatz für die einheimische Flachauster vorgesehen war, "entkam" die Art. Bald darauf begann das Tier, sich in diesen Ländern rasch zu etablieren. Darüber hinaus gelangte die Art versehentlich auch in Länder wie Norwegen, Dänemark und Neuseeland. Auch in den Niederlanden ist dies bereits geschehen. 

      Die Pazifische Auster kann sich mit relativ geringem Aufwand schnell neue Gebiete erobern. Im Vergleich zu anderen Austernarten wächst sie schnell und ist oft widerstandsfähiger gegen Verschmutzung und Krankheiten. Aufgrund ihrer Fähigkeit, sich schnell zu etablieren und mit einheimischen Arten zu konkurrieren, gilt die Pazifische Auster als invasive Art (und manchmal sogar als Schädling). 

      Status: nicht bedroht

      Es wird befürchtet, dass die Pazifische Auster einheimische Arten verdrängt, was zu deren lokalem Aussterben führen könnte. Dies würde wiederum zu einer Verringerung der biologischen Vielfalt führen. Die Pazifische Auster selbst gilt daher nicht als bedrohte Art. 

      Die Pazifische Auster in den Niederlanden 

      Die Pazifische Auster gilt als exotische Art, was bedeutet, dass diese Auster ursprünglich nicht in den Niederlanden vorkommt. Eine exotische Art kann absichtlich oder versehentlich an einen neuen Ort gebracht werden. Versehentlich kann sie beispielsweise mit dem Schiff an einen neuen Ort gereist sein, an dem sie sich ansiedeln kann. Dies ist bei der Pazifischen Auster nicht der Fall. 

      Tatsächlich wurde diese Austernart 1964 absichtlich in die Niederlande eingeführt, um sie in der Oosterschelde in Zeeland zu züchten [1]. Dies geschah, weil es der anderen, in den Niederlanden heimischen Austernart - der flachen Auster - schlecht ging. Aufgrund von Überfischung, Krankheiten und kalten Wintern ging die Zahl der Flachauster stark zurück [2].  

      Man ging davon aus, dass sich die Pazifische Auster wegen der niedrigen Wassertemperaturen nicht in der niederländischen Nordsee vermehren konnte. Dies erwies sich als Irrtum, die Auster breitete sich rasch aus. Die erste Ausbreitung der Austernlarven fand 1976 statt, die zweite 1982, und dann war die Art endgültig angesiedelt. Ende 1976 wurde die Einfuhr von Pazifischen Austern verboten, aber bis dahin hatte sich die Pazifische Auster bereits ausgebreitet [edepot]. Die Ausbreitung der Art im Wattenmeer begann 1983 in der Nähe von Texel [3].

      Platz im Ökosystem

      Die Spezies wird von einigen Menschen als Schädling angesehen. Wenn eine exotische Art in ein neues Gebiet eingeführt wird, kann das erhebliche Konsequenzen haben. Einige Arten verdrängen einheimische Arten, andere nehmen einen zusätzlichen oder leeren Platz im Ökosystem ein.  

      Die Pazifische Auster hat den leeren Platz der flachen Auster eingenommen. Die Auster hat einen großen Einfluss auf die Umwelt im Wattenmeer. Die Pazifische Auster ist in den Niederlanden seit Jahrzehnten heimisch und wird auch in Zukunft nicht verschwinden. Was halten Sie von der Pazifischen Auster im Wattenmeer? 

      Als exotische Art hat sie in den Niederlanden keinen Schutzstatus. Das bedeutet, dass sie in kleinen Mengen von Hand geerntet werden darf. Die Pazifische Auster kann man essen: Restaurants servieren hauptsächlich Pazifische Austern.  

      Wussten Sie, dass...

      dass die Pazifische Auster in Zeeland unter dem Namen 'Creuse' auf den Speisekarten steht?

      Austern im Wattenmeer 

      Im Jahr 2002 wurde die erste Austernbank im Wattenmeer kartiert [12]. Seitdem nahm die Zahl der Austernbänke dort zu. Im östlichen Wattenmeer vermischten sich die Pazifischen Austern mit den vorhandenen Muschelbänken. Im westlichen Teil hingegen fanden die Austern neue Plätze, an denen sie sich ausbreiten konnten.

      Familie der Austern 

      Die Pazifische Auster ist der Portugiesischen Auster (Crassostrea angulata) sehr ähnlich. Sogar so sehr, dass Forscher zunächst dachten, es handele sich um diese Art. Forschungen zu ihrer DNA aus dem Jahr 2010 belegen, dass es sich tatsächlich um zwei verschiedene Arten handelt. Vor etwa 2,7 Millionen Jahren wurden sie genetisch voneinander getrennt, und seither sind sie eine andere Spezies. [6]. 

      Das Genom ihrer mitochondrialen DNA unterscheidet sich um 3 %. Zur Veranschaulichung: Bei Menschen und Schimpansen beträgt dieser Unterschied 4 % [16]. Da sich diese Austern so ähnlich sind, gibt es die Theorie, dass sie einen rezenten Vorfahren haben.  

      Die Pazifische Auster stammt ursprünglich aus Asien. Die Portugiesische Auster wurde als nur im Nordostatlantik heimisch beschrieben. Eine Theorie besagt, dass die Portugiesische Auster tatsächlich aus Asien stammt und zu verschiedenen Zeiten in Europa eingeführt wurde [7]. Es ist noch nicht bekannt, woher diese Art ursprünglich stammt. 

      Lebensraum der Pazifischen Auster: Austernriff

      Die Pazifische Auster braucht einen harten Untergrund, an dem sie sich festhalten kann, z. B. einen felsigen Boden, Steine oder Pfähle. Sie kann sich auch an Schalentieren wie anderen Austern und Muscheln festhalten.  

      Austern kommen in Litoralgebieten (immer unter Wasser) und geschützten Sublitoralgebieten (steht bei Ebbe trocken) vor. Sie können bis zu einer Tiefe von 4 Metern vorkommen, aber bei einer Untersuchung der Oosterschelde in Zeeland wurden die Muscheln in einer Tiefe von 42 Metern gefunden [*]. 

      Die Pazifische Auster kann mit vielen anderen Austern ein Riff bilden. Ein Riff ist ein flaches Gebiet im Meer auf hartem Grund. An vielen Orten der Welt gibt es Korallenriffe, aber in den Niederlanden sind es die Schalentiere, die ein Riff bilden können. So gibt es Austernriffe und Muschelriffe. 

      Das Austernriff kann ganz aus Austern oder aus einer Kombination aus Austern und Muscheln bestehen. Sobald sich eine Auster an einer harten Oberfläche festgesetzt hat, kann diese Auster einer neuen Pazifischen Auster dieselbe harte Oberfläche anbieten. Auf diese Weise können Austernriffe kontinuierlich wachsen. Mit der Zeit sterben die alten Austern ab, aber ihre Schalen bleiben erhalten.  

      Die Umwelt, z. B. die Strömungsgeschwindigkeit des Wassers, beeinflusst die Bildung und Erhaltung eines Austernriffs. Wenn die Strömungsgeschwindigkeit zu hoch ist, können sich die Austernlarven nicht etablieren. Sie kann auch dazu führen, dass sich Austern vom Riff lösen. 

      Biobuilder

      Die Umwelt beeinflusst nicht nur die Pazifische Auster: Umgekehrt beeinflusst die Austernbank auch die Umwelt des Wattenmeeres. Deshalb nennen wir Austernbänke auch Biobuilder: Ein Biobuilder ist eine Spezies, die ihre Umgebung stark verändern kann. Eine Pazifische Auster tut dies durch folgende Dinge: 

      • Sie schafft eine harte Oberfläche auf einer sandigen Umgebung. 
      • Sie macht das trübe Wasser klar, so dass mehr Licht hindurchscheint: Sie filtert das Wasser. 

      Eine so starke Veränderung der Umwelt wirkt sich auch auf andere Tiere und Pflanzen aus, die im Wattenmeer leben. Sie bieten einen anderen Lebensraum, der alle möglichen Lebewesen anlockt.  

      Auf und zwischen den Austern finden sich Muscheln, aber auch Unkrautbewuchs wie die Seeeiche. Im Windschatten der Austernbank und/oder im Gezeitentümpel, der nach der Flut zurückbleibt, findet man: Seepocken, Krabben, Krebse, Schnecken, Strandschnecken, Krebse, Anemonen, Sackpfeifen. Trocknet der obere Teil der Austernbank aus, lassen sich Vögel wie Löffler und Steinwälzer auf der Suche nach Nahrung dort nieder. Fische suchen den Schutz der Austernbank und lassen sich auf die dort gefundene Nahrung nieder. Ein bekanntes Beispiel ist der Aal.  

      Einfluss der Pazifischen Auster auf andere Auster

      Forschungen haben gezeigt, dass Muscheln auf einem gemischten Austernbett eher überleben können als auf einem reinen Muschelbett. Die Pazifischen Austern schützen die Muscheln, indem sie es den Vögeln erschweren, die Muscheln aus den Austern herauszupicken. Andererseits haben Muscheln auf einem solchen gemischten Ufer weniger Fleisch, wahrscheinlich weil sie mit der Pazifischen Auster um Nahrung konkurrieren müssen [10]. Im Jahr 2016 wurde außerdem festgestellt, dass die einheimische Plattauster die Schalen der Pazifischen Auster nutzt, um sich daran festzuhalten [2].

      Wussten Sie, dass...

      die Pazifische Auster Meerwasser filtert? So erhält das Tier Sauerstoff und seine Nahrung.

      Ernährung und Nahrungssuche 

      Die Pazifische Auster filtert zur Sauerstoffgewinnung Meerwasser und um Pflanzen und Tiere zu fressen. Sie ist also von der Strömung und der Geschwindigkeit des Wassers sowie von der im Wasser enthaltenen Nahrung abhängig [8]. Die Kiemen filtern die Partikel, die sie fressen. Sie ernähren sich hauptsächlich von Algen (Phytoplankton), aber auch von Larven und Samen anderer Tiere wie Muscheln (Zooplankton), Bakterien und toten organischen Stoffen [8,*]. Außerdem entziehen sie dem Wasser Kalk, um ihre Schale wachsen zu lassen.

      Feinde der Pazifischen Auster 

      Die Pazifische Auster ist selbst ein Beutetier. Sie wird vom Menschen, aber auch von einer Reihe von Vogelarten wie Möwen und Austernfischern gefressen [4]. Austernfischer stecken ihren Schnabel in eine leicht geöffnete Pazifische Auster, damit sie sie weiter aufspreizen und fressen können.  

      Möwen lassen die Austern aus der Luft auf den Boden fallen. Aus diesem Grund sieht man an den Deichen des Wattenmeeres häufig zerbrochene (geworfene) Austernschalen [5]. Außerdem fressen auch Krebse, Hummer, Seesterne und Fische die Austernarten [8,*]. Es gibt sogar eine Meeresschnecke, den Austernbohrer, der hauptsächlich junge Austern aufbohrt und frisst [13]. 

      Eine Perle im Wattenmeer

      Pazifische Austern und auch Muscheln können Perlen bilden. Dies ist eine Reaktion der Tiere auf Sandkörner, die sie beim Filtern des Wassers aufnehmen. Diese Sandkörner sind scharf und das Tier schützt sich, indem es Perlen um die Körner herum ablagert. Es ist recht selten, dass man eine Perle aus einer Pazifischen Auster findet. 

      Lebenszyklus der Pazifischen Auster 

      Fortpflanzung

      Pazifische Austern sind Zwitter, das heißt, sie können ihr Geschlecht wechseln. Die Larven der Pazifischen Auster sind in der Regel zunächst männlich und können im Laufe ihres Lebens das Geschlecht wechseln.  

      Laut einer Studie aus dem Jahr 2020 können sie ihr Geschlecht sogar mehrmals im Laufe ihres Lebens wechseln. Nicht alle Austern tun dies. 58 % waren Hermaphroditen, während 42 % ihr Geschlecht nicht wechselten. Von diesen waren 34 % weiblich und 8 % männlich. Nach 6 Jahren, in denen jede Auster beobachtet wurde, hatte sich die Verteilung überwiegend zugunsten der Weibchen verschoben. 

      Im Alter von 8-10 Monaten werden sie erst dann geschlechtsreif, wenn die Wassertemperatur 12 Grad übersteigt [9]. Dann können sie nach 3-4 Jahren das Geschlecht wechseln.  

      Befruchtung 

      Bei Austern findet die Befruchtung der Eier im Meer statt. Weibliche Austern können zwischen 1.000.000 und 100.000.000 Eier pro Jahr abgeben [8]. Sie lösen die Eier aus ihrem Körper und diese schwimmen dann im Wasser. Gleichzeitig geben auch die Männchen ihre Spermien ins Wasser ab. Dieser Vorgang findet hauptsächlich in den Monaten Juli und August statt, wenn die Bedingungen stimmen [9]. Das heißt: mindestens 15-16 Grad Celsius und genügend Nahrung im Meer. Er kann aber auch im Juni und September stattfinden [15].  

      Wenn ein Ei auf ein Spermium trifft, wird das Ei befruchtet und entwickelt sich innerhalb eines Tages zu einer Larve [8]. Die befruchteten Larven treiben aufgrund der Strömungen zwischen 15 und 30 Tagen im Meer herum [9]. Damit ist die Larve einer Pazifischen Auster in diesem Lebensstadium Zooplankton. Zooplankton sind Tiere im Meer, die sich nur wenig oder gar nicht gegen die Strömung bewegen können.  

      Die Chancen, als Larve zu überleben, sind denkbar gering. Alle Fischarten und andere Schalentieren wie Muscheln und Austern filtern ihre Nahrung aus dem Wasser. Dabei filtern sie auch Austernlarven aus dem Wasser. 

      Erwachsenenalter 

      Im Laufe von 15-30 Tagen entwickeln die Austernlarven eine Schale. Wenn die Schale zu schwer zum Schwimmen wird, sinkt die Larve auf den Grund, um sich an einer harten Oberfläche festzuhalten. Dies geschieht mit einer Art "Zement", der aus einer Drüse an der Basis ihres gerade entwickelten Fußes stammt [11]. Die Auster bleibt dauerhaft an dieser Stelle haften. 

      Junge Larven können erwachsene Austern an den Ausscheidungen erkennen. Da junge Austern eine Vorliebe für eine Stelle haben, an der bereits Austern leben, können sie auf diese Weise ein Austernriff aufsuchen und es dadurch vergrößern [11]. Eine Pazifische Auster kann so ein Alter von 20 Jahren erreichen [14]. 

      Quellen: 

      1. https://www.deltaexpertise.nl/wiki/index.php/OS_Ontwikkeling_populatie_Japanse_oester_VN 
      2. https://www.wur.nl/nl/nieuws/japanse-oester-helpt-bedreigde-nederlandse-platte-oester.htm  
      3. http://www2.alterra.wur.nl/internet/webdocs/pdffiles/AlterraRapporten/AlterraRapport909.pdf  
      4. https://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=137373  
      5. https://www.ecomare.nl/verdiep/leesvoer/dieren/dieren-van-de-wadden/japanse-oester/  
      6. Ren, J., Liu, X., Jiang, F., Guo, X., & Liu, B. (2010). Unusual conservation of mitochondrial gene order in Crassostrea oysters: evidence for recent speciation in Asia. BMC Evolutionary Biology, 10(1), 394. doi:10.1186/1471-2148-10-394 https://sci-hub.se/10.1186/1471-2148-10-394  
      7. Deborah M. Power, Jonathan W. King, Frederico M. Batista, Ana Grade, Hicham Chairi, et al.. New insights about the introduction of the Portuguese oyster, Crassostrea angulata, into the North East Atlantic from Asia based on a highly polymorphic mitochondrial region. Aquatic Living Resources, 2016, 29 (4), pp.404. ff10.1051/alr/2016035ff. ffhal-01483208f 
      8. Ecologisch profiel van de Japanse oester. https://edepot.wur.nl/18976  
      9. https://www.nederlandsesoorten.nl/linnaeus_ng/app/views/species/nsr_taxon.php?id=137373&cat=152  
      10. https://www.nioz.nl/en/news/japanse-oester-helpt-nederlandse-mossel-een-handje  
      11. https://www.nemokennislink.nl/publicaties/een-ongewenste-vreemdeling/  
      12. https://www.clo.nl/indicatoren/nl1559-arealen-mossel–en-oesterbanken-in-de-waddenzee  
      13. https://www.geintegreerdevisserij.nl/kompas/oesters/voedselweb/  
      14. https://www.geintegreerdevisserij.nl/kompas/oesters/biologie/  
      15. Factsheet oester – Stichting geïntegreerde visserij (2017) 
      16. Varki A, Altheide TK. Comparing the human and chimpanzee genomes: searching for needles in a haystack. Genome Res. 2005 Dec;15(12):1746-58. doi: 10.1101/gr.3737405. Erratum in: Genome Res. 2009 Dec;19(12):2343. PMID: 16339373. 
        *Jaap Vegter, Stichting Geïntegreerde Visserij en coördinator van het veldstation Waddenloods in Lauwersoog.

      Op deze pagina

      Lees verder

      Weiterlesen

      Zoo en Wildlife health conferentie 2023

      Nachrichten

      Van 7-10 juni hebben Matilde Trambajolo (stagiaire dierenarts) en Anna Salazar Casals (dierenarts) de Gezondheidsconferentie Dierentuinen en Wilde Dieren 2023 bijgewoond, die plaatsvond in Valencia.

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      • presentation Mathilde zoo and wildlife health conference

      • presentation Mathilde zoo and wildlife health conference

      De organisatoren zeiden: “Deze conferentie biedt een uniek platform voor leden van de veterinaire gemeenschap, liefhebbers van wilde dieren en natuurbeschermers van over de hele wereld, om samen te komen, te discussiëren en kennis uit te wisselen over verschillende onderwerpen, waaronder de laatste vorderingen in onderzoek en de beste praktijken in het behoud van wilde dieren, diergeneeskunde en dierenwelzijn. Nu we geconfronteerd blijven worden met een snel veranderende wereld van opkomende ziekten, habitatverlies en klimaatverandering, is het werk van dierenartsen in dierentuinen en wildparken belangrijker dan ooit. Ons beroep speelt een cruciale rol in zowel het behoud van bedreigde diersoorten als de bescherming en het welzijn van de dieren onder onze zorg. Onze inzet, expertise en inzichten zijn van onschatbare waarde voor de bredere wetenschappelijke gemeenschap, beleidsmakers en het publiek.”

      De conferentie was erg interessant, de inhoud erg leuk en informatief, en de mensen ontzettend aardig en bereid om te leren en samen te werken.

      Matilde presenteerde een project dat ze deed voor haar masterthesis in de dierentuin van Barcelona. In dit project werd gekeken naar resistentie tegen antibiotica in de dierentuin. Ze keek naar verschillende monsters van verschillende dieren en controleerde op antimicrobiële resistentie. Matilde presenteerde haar resultaten. Dit is de samenvatting van haar presentatie:

      “Het potentieel voor het ontstaan van antibioticaresistentie (AR) in dierentuinen vormt een uitdaging voor de juiste behandeling van individuen en een potentiële bedreiging voor de volksgezondheid. Deze retrospectieve studie was gericht op de kenmerken van AR bij zoogdieren gehouden in de dierentuin van Barcelona tussen 2016-2021. Bacteriële kweken (n=1026) werden uit klinische dossiers gehaald, waarvan 29% positief was met beschikbare antibiogrammen (n=298). Hiervan werden 238 antibiogrammen geselecteerd volgens een “eerste-bacterie-genus-per-isolaat-per-patiënt” methodologie, voornamelijk van Bovidae (n=63), Delphinidae (n=41) en Hominidae (n=32). AR werd beoordeeld met inbegrip van het jaarlijks voorkomen van multidrugresistentie (MDR) (d.w.z. bacteriën die resistent zijn tegen drie of meer antibioticaklassen)a, het genereren van een cumulatief antibiogram (CA) (d.w.z. gevoeligheid van de tien meest geïsoleerde bacteriën voor de tien meest gebruikte antibiotica)b,c, en niet-gevoeligheidstrends voor geselecteerde pathogenen. De meest geïsoleerde bacteriën waren Escherichia spp. (n=78), Pseudomonas spp. (n=44) en Staphylococcus spp. (n=42). Jaarlijkse MDR-percentages schommelden tussen 28% (9/32 isolaten, 2018) en 72% (13/18, 2016; 20/28, 2019), zonder vastgestelde evolutie. De CA onthulde lage gevoeligheid van de meeste Gram-negatieve bacteriën voor ampicilline (0-70%; x̄=15%) en cefalexine (13-81%; x̄=35%). Ook Pseudomonas spp. vertoonde lage gevoeligheid voor verschillende antibiotica (0-86%; x̄=43%). De jaarlijkse ongevoeligheidspercentages daalden significant voor Escherichia, maar stegen voor Pseudomonas en Enterococcaceae (p<0,05). Over het algemeen werd AR aangetoond voor bacteriële isolaten in de dierentuin van Barcelona, wat de noodzaak voor een rationeel gebruik van antibiotica onderstreept. Bovendien laat deze studie zien hoe CA kan dienen als leidraad voor empirische voorschriften wanneer deze voorzichtig worden uitgewerkt en geïnterpreteerd.”

      Anna presenteerde de resultaten van het artikel dat in augustus 2022 werd gepubliceerd over zeehondenverstrikkingen. Het publiek was erg blij met de inhoud van de lezing en was verrast door de resultaten. Dit is de samenvatting van Anna’s presentatie: “In de afgelopen decennia is de hoeveelheid marien afval in onze oceanen toegenomen, wat heeft geleid tot meer interacties tussen afval en dieren. Meer interacties leiden vervolgens tot meer verstrikkingen, waardoor het normale gedrag van een dier verandert en zijn overleving mogelijk wordt beïnvloed. De huidige studie verzamelde informatie over twee soorten fociden, gewone zeehond (Phoca vitulina) en grijze zeehond (Halichoerus grypus), die gedurende 11 jaar (2010-2020) langs de Nederlandse kust (n=145) werden getroffen door marien afval. De gegevens omvatten strandingen en waarnemingen van levende en dode dieren die werden gemeld bij een van de drie Nederlandse rehabilitatiecentra voor zeehonden. De resultaten van onze studie laten zien dat: (i) het aantal verstrikte zeehonden is verviervoudigd gedurende de onderzoeksperiode, (ii) 67% van de verstrikte dieren jonge dieren waren, (iii) het aantal verstrikte grijze zeehonden meer dan 4 keer zo hoog was als dat van gewone zeehonden, terwijl gewone zeehonden meer kans hadden om puin in te slikken, en (iv) 88% van het puin dat verstrikking veroorzaakte afkomstig was van de visserij/botenindustrie. De verschillen tussen de soorten die we vonden kunnen worden verklaard door verschillen in hun gedrag, hun foerageerstrategieën en hun habitatvoorkeuren. Er was geen consensus bij het rapporteren van laesies of verstrikkend materiaal, waardoor geen verdere analyse mogelijk was. Toekomstig onderzoek op dit gebied zal enorm profiteren van het standaardiseren van gegevensverzameling en voor dit doel presenteren we een nieuw gedetailleerd strandingsformulier. Ondanks de toegenomen publieke bewustwording over de negatieve milieueffecten van marien afval, zijn er meer initiatieven en beleid nodig om de bescherming van het mariene milieu in Nederland te garanderen.”

      Dankzij deze conferentie hebben Matilde en Anna contact gehad met met veel dierenartsen van over de hele wereld en het werk van Zeehondencentrum Pieterburen onder de aandacht te brengen. Verder hebben verschillende studenten diergeneeskunde van verschillende Europese universiteiten deze conferentie bijgewoond en waren geïnteresseerd in onze educatieve programma’s, zowel in dierengeneeskunde als in de zeehondenzorg afdeling.


      Lees verder

      Weiterlesen

      Het Zeehondencentrum slaat alarm om gekwelde pups

      Nachrichten

      Van selfies tot stenen gooien, zeehondenpups vinden nergens rust

      Zeehondencentrum Pieterburen heeft de afgelopen twee weken veel te veel gevallen meegemaakt van verstoorde zeehondenpups. In de afgelopen weken zijn er 33 zeehondenpups opgevangen in Zeehondencentrum Pieterburen. Hiervan zijn 10, een derde van alle gevallen, aantoonbaar door acties van het publiek in de opvang terecht gekomen. Het centrum benadrukt nogmaals dat door het in 2020 getekende Zeehondenakkoord dit strikt verboden is.

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      Het Zeehondencentrum Pieterburen slaat alarm vanwege het grote aantal verstoorde zeehondenpups dat ze tot zo ver heeft moeten opvangen. Het centrum heeft dit seizoen in korte tijd 33 pups opgevangen, waarvan maar liefst in 10 gevallen acties van omstanders de directe aanleiding tot opvang waren. Ter vergelijking: in 2022 ging het om respectievelijk 19 opgevangen dieren, waarvan 3 door verstoring. Waarschijnlijk speelt dit jaar het warme weer mee dat er meer mensen op de stranden zijn, maar hun gedrag van sommige mensen rondom zeehonden laat ernstig te wensen over. Het gaat dan van selfies maken, zeehonden aaien, huisdieren in de buurt laten komen, tot zelfs stenen gooien naar de dieren. Deze verstoring zorgt ervoor dat de moeder niet meer terug komt, waardoor de hulpeloze pup alleen achterblijft. Wordt deze niet opgevangen, dan is de kans groot dat het overlijdt.

      “Vanuit dierenwelzijn vindt het Zeehondencentrum Pieterburen dit bijzonder kwalijk”

      Niek Kuizenga.

      Gevaar voor mens en dier

      Bovendien is het aanraken van zeehonden, zelfs de kleine pups, niet zonder gevaar. Het zijn de grootste roofdieren van Nederland. Zeehonden hebben een krachtige beet die bij mensen tot heftige ontstekingen kan leiden. Een zeehondenbeet moet met speciale antibiotica behandeld worden. In twee gevallen werden pups in de armen van kinderen geplaatst voor een foto. Een groot risico voor zowel mens als dier.

      Zeehondenakkoord

      Op 4 juni 2020 is het Zeehondenakkoord getekend en van kracht gegaan. Dit akkoord moet het opvangen van zeehonden voorkomen, door meer te werken met observatie en verplaatsing. Zo komt het bij pups vaker voor dat deze uren alleen liggen, wanneer de moeder op jacht is. Dit is ook gebleken uit eerder gedragsonderzoek naar zeehonden(moeders) in de Dollard. Pups liggen soms tot wel 8 uur alleen, zonder nadelige gevolgen. Een alleen liggende pup is dus niet altijd in nood en moet met rust worden gelaten. Tenslotte is in het akkoord ook opgenomen dat voor de veiligheid van het dier, maar ook die van de mens, het verboden is om zelf actie te ondernemen. Enkel gecertificeerde zeehondenwachters mogen dit en staan in nauw contact met het opvangcentrum in wiens gebied zij actief zijn. Het is aan de opvangcentra om te bepalen of een zeehond al dan niet moet worden opgevangen.

      Lees verder

      Weiterlesen

      Bouw update WEC

      Nachrichten

      De bouw van het Werelderfgoedcentrum in Lauwersoog is in volle gang. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan de fundering van het gebouw. Een onderdeel daarvan is het gieten van beton. Voor zo’n groot gebouw is daar een hoop voor nodig. Gister was er zelfs een file aan betonvrachtwagens om het af te leveren. Bekijk hier de timelapse van de voortgang van afgelopen weken: http://timelapsebot.netcamviewer.nl/download/NCVTimelapser_CID_1437_PID_image_PSN_image_2023-06-01_06-18-37-1686142474.mp4 

      Wil je de werkzaamheden van het Werelderfgoedcentrum op de voet volgen? Dit kan via de BouwApp!

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      Lees verder

      Weiterlesen

      Zeehondencentrum Pieterburen vangt eerste pup van de zomer op

      Nachrichten

      Zeehondencentrum Pieterburen heeft de eerste gewone zeehondenpup van deze zomer opgevangen. Het dier was gevonden door omstanders. Zij zagen geen moeder in de buurt en dachten dat het hulp nodig had. Het Zeehondencentrum wil iedereen erop wijzen dat het verboden is om zeehonden aan te raken, behalve voor getrainde zeehondenwachters. Dit is de enige manier waarop operationele zeehondenopvangcentra het beleid volgens het Zeehondenakkoord kunnen nastreven.

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      Op vrijdagmiddag 19 mei kwamen omstanders een gewone zeehondenpup tegen in de buurt van Sint Jacobiparochie. Deze lag alleen in het slik zonder dat er een moeder in de buurt was. Aangezien het om een jong dier ging, gingen de omstanders ervanuit dat het niet voor zichzelf kon zorgen. Daarom besloten ze de pup mee te nemen. Vervolgens hebben zij Zeehondencentrum Pieterburen gebeld om professionele hulp in te schakelen.

      Handelen naar Zeehondenakkoord

      Hoewel het Zeehondencentrum begrip heeft voor de goede intenties, is dit niet de gewenste manier van werken. Het zelf oppakken en helpen van zeehonden is in strijd met het beleid dat is vastgelegd in het Zeehondenakkoord in 2020. In dit akkoord wordt de focus gelegd op het observeren van wilde zeehonden, voordat het besluit wordt genomen of opvang nodig is. Daarom zijn er getrainde zeehondenwachters die de gemelde dieren controleren en alle nodige informatie doorspelen naar het zeehondenopvangcentrum waarvoor zij actief zijn. Vervolgens besluit het centrum of een zeehond naar de opvang wordt gebracht. Deze manier geeft de meeste zekerheid dat opvang de juiste keuze was. Wanneer het publiek besluit om zelf in te grijpen, wordt het voor zeehondenopvangcentra onmogelijk om dit beleid na te streven.

      Pup Crista is vernoemd naar de klapmuts

      Een zeehondenmoeder kan haar pup tot wel 8 uur alleen laten, zonder dat er iets aan de hand hoeft te zijn. Helaas was de pup te ernstig verstoord om terug te plaatsen in het gebied waar zij vandaan kwam. Daarop werd dan ook besloten om het dier op te vangen. Eenmaal in Pieterburen kreeg zij de naam Crista. Deze naam is afgeleid van de wetenschappelijke naam voor de klapmuts, de Cystophora cristata. Een zeehondensoort die normaliter niet in Nederland voorkomt, maar die in maart dit jaar een jong baarde op Vlieland. Een unieke gebeurtenis en daarom de inspiratie voor de naam van de eerste pup deze zomer. Waarschijnlijk was zij hoogstens zes dagen oud en prematuur geboren. Dat maakt haar nog erg zwak en zij wordt daarom nauwlettend in de gaten gehouden door de dierenartsen en intensief verzorgd. De pup is op dit moment op veilige afstand te bewonderen in het Zeehondencentrum.

      Pupseizoen in volle gang

      De eerste pup markeert de start van het geboorteseizoen van de gewone zeehond. Vele pups zullen de komende tijd geboren worden en zo’n drie à vier weken melk krijgen van de moeders. Alle zeehondenopvangcentra en zeehondenwachters blijven daarom oproepen om juist nu zo veel mogelijk afstand te houden van zeehonden, zodat moeder en pup deze zoogperiode ongestoord kunnen doorkomen. Wanneer mensen toch twijfels hebben over de gezondheid van een dier moeten zij melding doen via 144 (24 uur per dag bereikbaar). Na melding worden zeehonden minstens 24 uur geobserveerd, omdat uit onderzoek blijkt dat veel zeehonden zichzelf goed kunnen redden – mits ze voldoende rust krijgen in die 24 uur. Zeehondenwachters kunnen daarvoor zorgen door gebieden af te zetten en het publiek te informeren, terwijl ze in contact blijven met de zeehondencentra over de toestand van het dier.

      Lees verder

      Weiterlesen

      Pokkenvirus bij zeehonden

      Wissensdatenbank

      Bij zeehonden komt het pokkenvirus voor. Een virus waarbij zeehonden stevige huidknobbeltjes krijgen op onder andere de kop, nek en flippers. Meestal gaan de pokken vanzelf weer weg. In het Zeehondencentrum doen we er alles aan om eventuele besmetting te voorkomen.

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      • Zeehond - moeder en pup zogen

      Pokkenvirus

      Het pokkenvirus bij zeehonden is een andere soort dan het (water)pokkenvirus dat bij mensen voorkomt en hoort bij de parapoxvirus familie (1). Maar zeehonden kunnen dit virus wel overdragen naar mensen (2). Om de kans hierop zo klein mogelijk te maken, dragen onze zeehondenverzorgers beschermende kleding, handschoenen en mondkapjes.

      Symptomen van het pokkenvirus

      De naam van het virus verwijst naar een van de duidelijkste kenmerken: de pokken. Pokken zijn kleine stevige huidknobbeltjes. Ze zijn tussen de 1 en 3 centimeter groot en ze kunnen over het hele lichaam zitten (3). Bij zeehonden zien wij ze vaak op de kop, nek en flippers.

      Hoe komen zeehonden aan pokken?

      Deze ziekte komt regelmatig voor bij zeehonden in onze opvang. Dit komt doordat de ziekte beïnvloed wordt door stress. Het is onduidelijk hoe zeehonden aan het virus komen, maar de zeehond heeft het virus al bij zich voordat zij wordt opgevangen. We weten dit pas als het virus zichtbare klachten geeft. Als de zeehond wordt opgevangen en stress krijgt, dan kan het virus zich ‘uiten’, wat betekent dat de zeehond na een tijdje in de opvang kleine stevige huidknobbeltjes op haar huid krijgt.

      Besmetting

      De pokken zijn pas besmettelijk als ze open zijn en er bloed uitkomt. Om te voorkomen dat een zeehond met het virus een andere zeehond besmet, zitten zeehonden met pokken alleen in een verblijf in het Zeehondencentrum. Ze mogen ook pas vrijgelaten worden als de pokken zijn verdwenen, zodat wilde zeehonden niet besmet raken.

      Behandeling van pokken

      Meestal is er geen behandeling nodig. De pokken verdwijnen vanzelf na verloop van tijd, meestal rond de 4-6 weken. Als een zeehond last van het pokkenvirus krijgt, dan kunnen we alleen de klachten bestrijden. Als de zeehond pijn heeft, dienen we pijnstillers toe. Als de pokken geïnfecteerd zijn met een bacterie behandelen we dat met antibiotica. Daarnaast houden we het zwembadwater zo schoon mogelijk en zit er zout bij in waardoor wondjes schoon blijven. Nadat de pokken zijn verdwenen, houden de zeehonden er soms kale plekken of littekenweefsel aan over.

      Bronnen

      1. Becher P, Konig M, Muller G, Siebert U, Thiel HJ (2002) Characterization of sealpox virus, a separate member of the parapoxviruses. Arch Virol 147: 1133–1140 DOI 10.1007/s00705-002-0804-8
      2. Clark C, McIntyre PG, Evans A, McInnes CJ, Lewis-Jones S (April 2005). “Human sealpox resulting from a seal bite: confirmation that sealpox virus is zoonotic”.  J. Dermatol. 152 (4): 791–3. doi:10.1111/j.1365-2133.2005.06451.xPMID 15840117S2CID 38466772.
      3. Sealpox Virus in Marine Mammal Rehabilitation Facilities, North America, 2007–2009 Amira A. Roess,1 Rebecca S. Levine, Laura Barth, Benjamin P. Monr oe, Darin S. Carroll, Inger K. Damon, and Mary G. Reynolds. Emerging Infectious Diseases • www.cdc.gov/eid • Vol. 17, No. 12, December 2011

      Op deze pagina

      Lees verder

      Weiterlesen

      Herpes bij zeehonden

      Wissensdatenbank

      Het herpesvirus dat zeehonden bij zich kunnen dragen is niet hetzelfde herpesvirus dat wij mensen kunnen krijgen. Het is een zeer besmettelijk virus, daarom zetten wij alles op alles om eventuele verspreiding te voorkomen in het Zeehondencentrum.

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      • Zeehond onder water

      Soorten herpes

      Herpes is een virus dat zeehonden na besmetting de rest van hun leven bij zich dragen. Dit virus is niet hetzelfde herpesvirus dat mensen kunnen krijgen. Van dit phocine herpesvirus (PhHV) bestaan er zeven varianten.

      Wussten Sie, dass...

      Onze dierenarts Ana samen met andere wetenschappers de zevende variant van het phocine herpesvirus heeft ontdekt? (1)

      Wij vinden het heel bijzonder dat onze hoofddierenarts Ana Rubio García bij de groep wetenschappers hoort die in 2014 deze zevende variant heeft ontdekt (1). Als zeehonden in onze opvang herpes bij zich dragen, dan gaat het bijna altijd om deze zevende soort.

      Symptomen van herpes

      Herpes is niet duidelijk zichtbaar door één specifieke klacht of verandering van het uiterlijk. Zeehonden kunnen verschillende klachten tegelijkertijd hebben. Mogelijke symptomen van herpesvirussen zijn:

      • Loopneus (vaak met bloed)
      • Ontstoken mondslijmvlies
      • Braken
      • Diarree
      • Koorts
      • Hoesten
      • Longontsteking
      • Haaruitval bij grijze zeehonden (2)

      Herpes blijft voor altijd in het lichaam van de zeehond aanwezig. Daardoor kunnen de klachten af en toe terugkeren. Zoiets vergelijkbaars gebeurt ook bij mensen. De koortslip, een geïrriteerd blaasje dat sommige mensen krijgen rondom de mond, is een kenmerk van het herpesvirus (herpes labialis). Als je besmet raakt met de koortslip, dan houd je dit virus de rest van je leven bij je (3). Bij stress of koorts kun je regelmatig weer een koortslip krijgen, die na verloop van tijd altijd weer verdwijnt.

      Hoe komen zeehonden aan herpes?

      Herpes is een zeer besmettelijke ziekte. Zeehonden kunnen het aan elkaar overbrengen via virusdeeltjes de lucht. Daarom is het erg belangrijk om een zeehond met herpes direct te scheiden van de andere zeehonden in de opvang, door ze in separate verblijven te plaatsen.

      Behandelen van herpes

      Er bestaat geen medicijn tegen herpes. Wel proberen we de klachten van het virus tegen te gaan, bijvoorbeeld door de koorts verlagen met medicijnen. Ook kunnen we het ontstoken mondslijmvlies behandelen door te geven. Zodra de zeehond geen klachten meer heeft, dan is zij niet meer besmettelijk. Het dier kan dan weer bij andere zeehonden in een verblijf zijn en uiteindelijk vrijgelaten worden.

      Bronnen

      1. Bodewes R, Contreras GJS, García AR, Hapsari R, van de Bildt MWG, Kuiken T, Osterhaus ADME. Identification of DNA sequences that imply a novel gammaherpesvirus in seals. J Gen Virol. 2015;96(Pt 5):1109–14.
      2. Field, C. L. (2022, 7 juli). Viral diseases of marine mammals. MSD Veterinary Manual. Geraadpleegd op 30 juni 2022, van https://www.msdvetmanual.com/exotic-and-laboratory-animals/marine-mammals/viral-diseases-of-marine-mammals
      3. Herpes labialis (koortslip) | RIVM

      Op deze pagina

      Lees verder

      Weiterlesen

      Influenza bij zeehonden

      Wissensdatenbank

      Influenza is een virus waar je vast vaker van hebt gehoord. Dit wordt namelijk ook wel griep genoemd. Wat je misschien niet wist, is dat het influenzavirus ook bij zeehonden kan voorkomen.

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      • Zeehond - Zeehondenmoeder en pup

      Soorten influenza

      Er zijn in totaal vier typen influenza. Type A, B en C zorgen voor griep bij mensen. Types Influenza A en B kunnen voorkomen bij zeezoogdieren, zoals zeehonden. Influenza kan voor een enorme ziektegolf zorgen bij wilde zeehonden.

      Symptomen van influenza bij zeehonden

      Influenza is niet duidelijk zichtbaar door één specifieke klacht of verandering van het uiterlijk. Zeehonden kunnen verschillende klachten tegelijkertijd hebben. Van influenza B zijn de kenmerken niet bekend. Mogelijke kenmerken van influenza A zijn:

      • Verzwakking
      • Slechte coördinatie
      • Kortademig
      • Gezwollen nek
      • Witte of bloederige loopneus
      • Longontsteking

      Hoe komen zeehonden aan influenza?

      De virusdruppeltjes worden verspreid door onder andere hoesten en niezen, en worden dan weer ingeademd. Influenza is ontzettend besmettelijk. Niet alleen voor zeehonden, maar ook voor mensen.

      Gewone zeehonden

      Gewone en grijze zeehonden kunnen ziek zijn van influenza. Opvallend is dat voornamelijk gewone zeehonden last hebben van het influenzavirus. Bij verschillende grote uitbraken van het virus stierven er vooral gewone zeehonden. De laatste uitbraak van influenza was in 2014, waarbij in totaal duizenden gewone zeehonden dood aanspoelden aan de kust van Nederland, Duitsland, Denemarken en Zweden (1).

      Vogelgriepvirus bij zeehonden

      Zeehonden kunnen ook influenza krijgen van vogels. In oktober 2015 was het vogelgriepvirus (H10N7) de veroorzaker van grote sterfte onder gewone zeehonden (2). Waarschijnlijk liepen zeehonden het virus op door direct of indirect contact met wilde vogels of hun uitwerpselen.

      In juni 2022 vonden onderzoekers het vogelgriepvirus in drie zeehonden in Duitsland, maar het heeft niet voor een enorme uitbraak gezorgd. Het feit dat het virus van een vogel overgedragen wordt naar een zeezoogdier, betekent dat de kans aanwezig is dat mensen ook besmet kunnen worden.

      Behandelen van influenza

      Het is niet mogelijk om influenza te bestrijden. Er is geen medicijn tegen dit virus. We kunnen alleen proberen de klachten te verminderen en wachten totdat de zeehond weer beter wordt.

      Bronnen

      1. Bodewes R, Rubio García A, Brasseur SM, Sanchez Conteras GJ, van de Bildt MWG, Koopmans MPG, et al. (2015) Seroprevalence of Antibodies against Seal Influenza A(H10N7) Virus in Harbor Seals and Gray Seals from the Netherlands. PLoS ONE 10(12): e0144899. doi:10.1371/journal. pone.0144899
      1. Zohari S, Neimanis A, Härkönen T, Moraeus C, Valarcher JF. Avian influenza A(H10N7) virus involvement in mass mortality of harbour seals (Phoca vitulina) in Sweden, March through October 2014. Euro Surveill. 2014;19(46):pii=20967. Available online: http://www.eurosurveillance.org/ViewArticle.aspx?ArticleId=20967 

      Op deze pagina

      Lees verder

      Weiterlesen

      Volwassen grijze zeehond

      Nachrichten

      Afgelopen zondag is Cornelia vrijgelaten! Deze volwassen grijze zeehond kwam 21 februari verzwakt bij ons binnen. En nu is ze weer sterk genoeg om terug te gaan naar de Waddenzee. Samen met andere grijze zeehonden is ze vrijgelaten. Het was een prachtige vrijlating bij zonsondergang.

      Het gebeurt niet vaak dat we een volwassen grijze zeehond in de opvang hebben. Vrijwilliger Martina Zilian heeft mooie foto’s van haar gemaakt. 

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      • Zeehond cornelia Foto: Martina Zilian

      • Close up van zeehond cornelia Foto: Martina Zilian

      • Volwassen grijze zeehond Cornelia Foto: Martina Zilian

      Lees verder

      Weiterlesen

      Collega Sander op tv programma Tijd voor Max

      Nachrichten

      De geboorte van een klapmuts op Vlieland was bijzonder nieuws. Onze collega Sander van Dijk was uitgenodigd bij het tv programma Tijd voor Max om meer te vertellen over de deze zeehondensoort. Hij had onder andere een schedel van klapmuts meegenomen om te laten zien aan de kijkers. Ook was Gerard Koster Joenje van vlielandplaatjes.nl erbij om wat mooie beelden te laten zien. De onderstaande afbeeldingen zijn ook van Gerard. 

      Bekijk hier het fragment.

      SCHAUEN SIE SICH AUCH AN

      Lees verder

      Weiterlesen