Verstrikte zeehonden

Rondzwervend afval in de zee is vaak plastic dat ronddrijft op het water of onderwater. Zeehonden (en andere dieren) zwemmen erdoorheen door hun nieuwsgierige karakter. Of ze verwarren het voor een prooi en komen zo vast te zitten. 

Sinds 2010 houden wij het aantal meldingen bij van verstrikte zeehonden. Dierenarts en onderzoeker Anna Salazar Casals deed onderzoek naar de aantallen en soorten verstrikkingen in Nederland. De gegevens komen uit een gezamenlijk onderzoek van zeehondenopvangcentra Zeehondencentrum Pieterburen, Aseal en Ecomare in samenwerking met het Max Planck instituut. 

In de grafiek hieronder zie je dat dit aantal meldingen gemiddeld is gestegen: in 2010 waren er ‘slechts’ 8 meldingen, terwijl in 2019 dit in totaal 38 waren. Ze kwamen tot de schrikbarende conclusie dat het aantal meldingen in de afgelopen 11 jaar vier keer zo hoog geworden.  

Opvallend is dat 88 procent van de verstrikkingen onder zeehonden wordt veroorzaakt door materiaal uit de visserij, zoals visnetten, vislijnen en vishaakjes. De overige 12 procent komt van ander materiaal. Wij hebben verstrikte zeehonden in het centrum opgevangen die zelfs vastzaten in een t-shirt of een frisbee. 

Zeehonden kunnen op verschillende manieren verstrikt raken, zoals de afbeelding laat zien. Het grootste deel van deze zeehonden zit met hun nek vast. Dit zijn dan vooral grijze zeehonden (Halichoerus grypus). Daarnaast kunnen ze ook zwerfafval, zoals vishaakjes, inslikken – met destraseuze gevolgen voor het dier. Het gevaar van al deze verstrikkingen is de schade die het aanricht. Een vislijn kan door de huid van de zeehond snijden en de spieren, bloedvaten en organen beschadigen. Zo lang de diepte van de wond beperkt blijft tot hun vetlaag kunnen zeehonden een verstrikking overleven. 

Het grootste deel van de verstrikte zeehonden zijn jonge zeehonden (juvenile). Door hun nieuwsgierigheid of speelsheid steken ze waarschijnlijk hun kop door plastic of touw of ze willen er mee spelen. Hierdoor raakt het dier zo verstrikt dat het hen zelf niet lukt om zich weer te los te maken. Doordat het vaak om jonge dieren gaat, zijn ze ook nog in de groei. De verstrikking gaat daardoor steeds strakker zitten. En worden de wonden nog veel erger. 

Als we een verstrikte zeehond vinden dan kunnen we meestal helpen. In 3 op de 10 gevallen kunnen we de zeehond op locatie helpen en direct loslaten. Dat zien we natuurlijk het liefst, want dan hoeft het dier niet mee naar de opvang.

Voor 4 op de 10 verstrikte zeehonden is opvang en verdere verzorging wel nodig. De overige 30 procent van verstrikte zeehonden kunnen we niet helpen: bij 20 procent lukt het niet om het dier te vangen en in 10 procent van de gevallen is het dier al overleden.   

Zeehondenwachters kijken bij een verstrikte zeehond op het strand welke hulp nodig is. Als het visnet bijvoorbeeld nog niet voor verwondingen heeft gezorgd, dan kan diegene het visnet direct losknippen en de zeehond vrijlaten. Als de zeehond medische hulp nodig heeft voor de verwondingen, dan wordt de zeehond naar een opvangcentrum gebracht.  

In het centrum controleren en verzorgen onze dierenartsen de wonden bij binnenkomst. Zeehonden hebben meestal een diepe vetlaag van een paar centimeter; dit betekent dat de wond soms vrij diep kan zijn zonder dat de zeehond van binnen in het lichaam gewond is geraakt. Als de wond schoon en dichtgegroeid is kan, de zeehond soms na een paar weken weer worden vrijgelaten. Het enige dat de zeehond eraan overhoudt is een litteken, zoals je op de foto van zeehond Tefiti kunt zien.