Zeehondenwachters

Misschien ben je ze al tegengekomen op het strand. Ze zijn namelijk te herkennen aan felgekleurde hesjes, voorzien van een logo van een operationeel zeehondencentrum: Robbenwachters. In het voorjaar van 2022 zijn de eerste zeehondenwachters van Nederland officieel opgeleid. En daar zijn we best wel een beetje trots op. Een geweldige stap in de goede richting: voorkomen als het kan, opvangen als het moet. Op deze pagina lees je alles over deze helden.

Zeehondenwachters zijn speciaal getrainde professionals of vrijwilligers, die langs de Nederlandse kust namens een opvangcentrum optreden bij meldingen van zeehonden. Deze zeehonden zijn mogelijk ziek, gewond of verweesd. Wij zien zeehondenwachters vooral als onze helden van de dag. Want de beste leefomgeving voor elke zeehond is een gezonde zee en elke dag opnieuw zetten zij zich in om te voorkomen dat zeehonden in de problemen komen.

De zeehondenwachters zijn opgeleid om de ogen én oren te zijn van het zeehondencentrum waar ze actief voor zijn. Ook zijn ze onze stem richting het publiek. Zij zijn degene die naast en in contact met het publiek staan op het strand. Ze geven voorlichting over de zeehond, het leefgebied en het opvangbeleid van zeehonden in Nederland. In Nederland zijn er drie operationele centra: A Seal in Stellendam, Ecomare  op Texel en wij – Zeehondencentrum Pieterburen.

Alleen zeehondenwachters mogen helpen de zeehond in kwestie te beoordelen en te hanteren wanneer nodig – zo stelt het in 2020 getekende Zeehondenakkoord. Voor niet officieel erkende zeehondenwachters is dat verboden. En bovendien kan het levensgevaarlijk zijn voor zowel mens als dier. De erkenning van zeehondenwachters helpt enorm bij het beschermen van zeehonden en te voorkomen dat het strandpubliek zelf met zeehonden in de weer gaan.

Want dit gebeurt – hoewel meestal goedbedoeld – helaas nog steeds. Veel te vaak. Ironisch genoeg is de mens en haar activiteiten een van de grootste bedreigingen voor de zeehond. Een schrijnend voorbeeld hiervan is zeehondenpup Dumbo. Helaas raakte Dumbo in verkeerde handen, en kwam daardoor terecht in de opvang.

Zeehondenwachters kunnen goed bepalen of de zeehond überhaupt hulp nodig heeft. Vaak is dit namelijk niet zo, maar heeft het wilde dier enkel rust en ruimte nodig. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: de beste leefomgeving voor iedere zeehond is een gezonde zee. En daar speelt de zeehondenwachter een belangrijke rol.

Een geweldig voorbeeld is de hereniging van moeder en pup in de Dollard tijdens de observatieperiode. Doordat zeehondenwachters werken met strikte observatieregels, geven we zeehondenmoeders de gelegenheid om terug te keren naar hun pup.

Zeehondenwachters worden goed getraind in het beoordelen van de situatie. Zij staan in nauw contact met de dierenartsen en verzorgers het opvangcentrum en vanuit de gezamenlijke expertise wordt er voor ieder individueel dier gekeken wat er het beste kan gebeuren. Ook worden ze goed getraind in het creëren van een veilige omgeving voor de zeehond. Denk bijvoorbeeld aan het verplaatsen van het dier in nood naar een geschiktere, rustige plek – daar waar het publiek niet komen kan.

Zeehondenwachters worden opgeleid om op een veilige manier te werken rondom en met zeehonden. Ze volgen een speciale training. Deze opleiding is ontwikkeld door de zeehondencentra, onder begeleiding van Ies Akkerdaas. Zij is actief voor zeehondenwachters op Terschelling en een oud-docente aan de veterinaire faculteit van de Universiteit Utrecht. Hiermee is een professioneel ontworpen opleiding tot stand gekomen, gevoed met alle kennis, expertise en ervaring van de centra zelf.

De opleiding bestaat uit twee delen: theorie en praktijk. De theoretische training omvat o.a.:

• Wat de kenmerken van zeehonden in Nederland zijn
• Hoe eventuele afwijkingen te herkennen zijn
• Hoe hier over in contact te zijn met het opvangcentrum
• Hoe op veilige manier aan de kust gereden en gewerkt kan worden
• Hoe met het publiek te communiceren en de regelgeving rondom zeehonden.

De praktische training bestaat uit o.a.:

• Hoe op een veilige manier een zeehond te vangen,
• Hoe op een veilige manier een zeehond in een transportkist te plaatsen
• Hoe op een veilige manier de zeehond te vervoeren
• Het stabiliseren van een zeehond
• Het koelen van een zeehond
• Het bevrijden van een zeehond uit verstrikking

Met al deze kennis en kunde op zak kunnen zeehondenwachters aan de slag voor het opvangcentrum onder wiens vergunning ze werken.